Kozłówka i Kozłowiecki Park Krajobrazowy czekają na Ciebie
Prawdopodobnie każdy mieszkaniec Lubelszczyzny zna te miejsca, charakteryzujące się wyjątkową urodą. Pałac w Kozłówce, a właściwie zespół pałacowo-parkowy, w którym obecnie znajduje się Muzeum Zamoyskich, jest szczególnym obiektem tej kategorii w Polsce, a tutejsze lasy, którym przyznano status Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego, zapewnią wszystkim doskonałe warunki do mniej lub bardziej aktywnego wypoczynku.
Jeśli celem Twojej wycieczki stał się Lubartów – koniecznie zawitaj również w te miejsca, oddalone od miasta zaledwie o kilka kilometrów. Spędzisz tam niezapomniany czas, odpoczniesz w otoczeniu wspaniałej przyrody i zachwycisz się bogactwem architektonicznego dziedzictwa historycznego.
To „połączenie”, które jest szczególnie lubiane przez większość turystów. Trudno się temu dziwić – nawet jeden dzień spędzony w takim klimacie będzie niezapomnianym przeżyciem, a fotograficzne pamiątki z kozłowieckich okolic Lubartowa rozjaśnią nam długie jesienne i zimowe wieczory.
Zatem – ruszamy w drogę!
Perła architektury – niedaleko Lubartowa i Kamionki
W pobliżu dwóch miast, Lubartowa i Kamionki, znajduje się jeden z najbardziej znamienitych zabytków Lubelszczyzny, zespół pałacowo-parkowy we wsi Kozłówka – siedziba Muzeum Zamoyskich, prezentującego imponujące zbiory związane z historią tego monumentalnego obiektu, który od roku 2007 figuruje na prestiżowej liście Pomników Historii.
Pałac był dziełem życia wojewody Michała Bielińskiego. Projektantem był natomiast przedstawiciel znanego nam już z Lubartowa rodu architektów, Józef Fontana.
Obiekt budowany był przez sześć lat, od roku 1736 do 1742. Założenie architektoniczne reprezentowało modny w baroku styl, w którym istotne znaczenie oprócz samego głównego budynku, odgrywała również organizacja ogrodu oraz dziedzińca.
Od końcówki XVIII w. do lat czterdziestych XX w. posiadłość należała do jednego z najznamienitszych rodów regionu i Polski – Zamoyskich.
Swój złoty wiek pałac w Kozłówce przeżywał pod rządami Konstantego Zamoyskiego. To właśnie ten przedstawiciel rodu ustanowił tu główną swoją siedzibę, co wiązało się z przeprowadzeniem istotnych inwestycji, mających na celu uświetnienie wizerunku pałacu i jego otoczenia.
Przebudowa trwała kilkanaście lat i zakończyła się w roku wybuchu I wojny światowej. Pałac był już wtedy jednym z najokazalszych obiektów w swojej kategorii na terenach polskich, przede wszystkim za sprawą monumentalnego portyku kolumnowego, który zwieńczył front budowli.
Charakterystycznego stylu pałacowi w Kozłówce nadały także wieże oraz taras. Konstantemu Zamoyskiemu nie zabrakło również wyobraźni, polotu i środków na modernizację wnętrz pałacu, które stały się doskonałym przykładem sztuki regencji oraz rokoka.
Okres największego rozkwitu rezydencji zakończył rok 1944, kiedy to w obawie przed działaniami wojennymi, hrabina Zamoyska wywiozła najcenniejsze części wyposażenia do Warszawy, gdzie spotkał je tragiczny los – podczas Powstania Warszawskiego uległy zniszczeniu.
Po przejściu frontu, na szczęście, pozostałe w Kozłówce mienie nie zostało, jak to zazwyczaj było po przejściu Armii Czerwonej, rozgrabione i pałac znalazł się w rękach państwa. Pałac od roku 1979 ma status placówki muzealnej.
W porównaniu z innymi rezydencjami, los okazał się dla niego bardziej łaskawy. Dzięki temu możemy dziś podziwiać go w stanie bardzo dobrym.
Barokowy przepych i… socrealizm?
Jesteś turystą, który ceni sobie możliwość obcowania z konkretnym stylem historycznym odwiedzanych budowli i jednocześnie lubi element zaskoczenia?
Nie będziesz więc zawiedziony wizytą w Kozłówce – za sprawą klasy pałacu (architektury i wystroju wnętrz), otaczającego go parku i drugiego muzeum, które tu stworzono, prezentującego kolekcję, która na pewno Cię zaskoczy.
Jeśli zachwycasz się przepychem wystroju rezydencji królewskich i magnackich, utrzymanych w stylu pałacu w Wersalu, w Schonbrunn czy w Wilanowie, na pewno nie poczujesz zawodu, zwiedzając kozłowiecką rezydencję Zamoyskich.
Wnętrza pałacu w Kozłówce w dużym stopniu są autentyczne i stanowią modelowy przykład architektury przełomu XIX i XX w. Uwagę zwiedzających skupiają przede wszystkim bogato zdobione plafony, utrzymane głównie w konwencji neobarokowej.
Nie zawiodą się również admiratorzy pięknych mebli, kominków, czy misternie wykonanych parkietów. W Kozłówce znajdziemy także robiące niezwykłe wrażenie kolekcje sztuki, w tym obrazów, rzeźb, tkanin, porcelany i innego, typowego dla posiadłości z tamtych czasów, wyposażenia.
Klamrą, która stanowi swego rodzaju „ramę” architektoniczną rezydencji jest park, utrzymany w stylu francuskim, w którym odnajdziemy wiele cennych okazów botanicznych.
Ale to nie wszystko. Na zwiedzających czeka jeszcze niespodzianka reprezentująca zgoła inne czasy – socrealizmu. To właśnie w Kozłówce znajduje się jedyna w naszym kraju Galeria Sztuki Socrealizmu, bardziej znana pod krótszą nazwą – Muzeum Socrealizmu.
Dziś, po kilkudziesięciu latach po zakończeniu tego rozdziału w historii Polski, eksponaty prezentowane na wystawie noszą już na sobie patynę czasu, więc szczególnie przez młodsze pokolenia są przyjmowane z zainteresowaniem, choć starsi zwiedzający również będą mogli skonfrontować czasy swojej młodości z pamiątkami, których styl może być im znany.
Zbiory prezentujące socrealistyczne dzieła z lat 50. XX w. są bogate – liczą ponad półtora tysiąca egzemplarzy. Pośród nich znajdziemy zarówno rzeźby, plakaty, jak i obrazy czy grafiki. Być może najbardziej spektakularne wydają się jednak współczesnym zwiedzającym pomniki prominentnych polityków i działaczy komunistycznych, które nie są replikami. To prawdziwe, zdemontowane po zmianach historycznych monumenty.
Inne atrakcje otuliny Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego
Zanim szlak wędrówki tą częścią Lubelszczyzny doprowadzi nas do terenów idealnych dla zdrowej rekreacji, czyli lasów kozłowieckich, warto również odwiedzić inne miejscowości, znajdujące się w ich otulinie.
To miasteczko Kamionka oraz Samoklęski. W pierwszej z nich znajdziemy nie tylko zabytkowe kaplice grobowe rodów związanych z tymi terenami, czyli Zamoyskich oraz Weyssenhoffów, ale przede wszystkim wyjątkowy dla tego regionu kościół, który nie reprezentuje stylu barokowego, a jest przykładem o wiele starszej konwencji – gotyckiej. Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła jest jedną z najstarszych świątyń na Lubelszczyźnie. Wybudowano go na przełomie XV i XVI stulecia, i mimo realizacji różnych prac modernizacyjnych, do dziś zachował swój pierwotny charakter.
Kamionka to urocza miejscowość, z charakterystyczną drewnianą zabudową. O tym, że jest wyjątkowo malownicza „świadczy” twórczość jednego z najwybitniejszych polskich malarzy, Leona Wyczółkowskiego, który mieszkał tu przez pewien czas i „ślady” tutejszego klimatu oraz krajobrazu znajdziemy m.in. w jego obrazach.
Jeśli znajdziesz jeszcze trochę czasu, koniecznie udaj się również do Samoklęsk, gdzie znajduje się klasycystyczna posiadłość, na którą składa się pałac oraz park, pochodzące z przełomu wieku XVIII i XIX.
W krainie starych borów – Kozłowiecki Park Krajobrazowy
Znajdujący się na Wysoczyźnie Lubartowskiej bór jest dużym kompleksem leśnym, który w znacznym stopniu zachował cechy krajobrazu naturalnego, co jest ewenementem na skalę województwa lubelskiego.
W celu ochrony bogactwa przyrodniczego tutejszych lasów ustanowiono tu w roku 1990 Kozłowiecki Park Krajobrazowy. To najatrakcyjniejsze „rozwiązanie”, również dla turystów. Status parku krajobrazowego pozwala na podejmowanie różnych aktywności zwiedzającym, jednak daje równocześnie możliwość ochrony terenu leśnego.
Park rozciąga się na powierzchni ponad sześćdziesięciu kilometrów kwadratowych. Możemy tu podziwiać krajobraz typowy dla borów, w tym m.in. bagiennych. Naszą uwagę z pewnością przyciągną monumentalne, stare drzewa.
W kompleksie chronionych lasów nie brakuje również łąk i stawów, które urozmaicają tutejszy krajobraz. Teren jest głównie płaski, tylko gdzieniegdzie pojawiają się delikatne wzniesienia. To niewątpliwe okoliczność sprzyjająca podejmowaniu różnych aktywności typowo rekreacyjnych.
Kozłowieckie lasy są idealne do wędrowania – zarówno pieszo, jak i rowerem. Zimą świetne warunki znajdują tu również biegacze narciarscy.
W ostatnich latach rozbudowano infrastrukturę sprzyjającą turystom, którzy mogą korzystać z licznych parkingów i wyznaczonych tras – dla osób preferujących spacery, biegi albo przemierzanie leśnych ostępów na rowerze. Głównymi punktami, które łączą krótsze i dłuższe trasy są Kopanina oraz Stary Tartak, gdzie zbudowano wiaty i stworzono inne udogodnienia dla turystów.
Nie zabrakło również cieszących się w ostatnich latach dużym zainteresowaniem turystów w różnym wieku ścieżek dydaktycznych. Jedna z nich znajduje się w Kopaninie i liczy dwa kilometry, którym „towarzyszą” tablice z istotnymi informacjami na temat bogactwa przyrodniczego Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego.
Jedną z ciekawszych tras, którą można się wybrać na pieszą wędrówkę jest szlak „Śladami ks. Stefana Wyszyńskiego po Kozłowieckim Parku Krajobrazowym”.